Nieuwjaarsspeech voor Raad en Burgerij

2 januari 2006, Stadhuis

- Alleen de uitgesproken tekst geldt -

 

Halen en brengen.

 

 “Wanneer wij verklaren dat samenwerking de beste manier is om zaken voor elkaar te krijgen, moet ieder van ons zich daartoe voor honderd procent bereid verklaren.

De vraag die wij ons moeten stellen is:

“wat heb ik zelf gedaan om mijn eigen leefomgeving te verbeteren?”

Wil ik alles op een presenteerblaadje of werk ik met het gemeentebestuur samen om betere omstandigheden voor mij en mijn woonomgeving te realiseren? Samenwerking tussen de overheid, het bedrijfsleven, burgers en organisatie, komt allen ten goede.”

 

Deze woorden, dames en heren, sprak Nelson Mandela tien jaar gelden uit tijdens een toespraak voor de start van een campagne waarbij Zuid-Afrikaanse verworvenheden van die tijd gevierd werden.

 

Ik vind dat een prachtige gedachte. Het vieren van je verworvenheden. Het vieren dat je met elkaar dingen bereikt hebt. Vieren dat je iedere dag opnieuw werkt aan je eigen samenleving.

 

Vandaag vieren we in eerste instantie het begin van een veelbelovend nieuw jaar. Wat mij betreft een jaar waarin we met elkaar werken aan het verwerven van nieuwe verworvenheden en het behouden van bestaande.

 

Gaat het niet wat ver burgemeester? Om Zuid Afrika en Delft met elkaar te vergelijken? Misschien.

En is het niet wat hoogdravend om Nelson Mandela te citeren? Wellicht.

Maar heeft hij niet gelijk? Goed, u heeft ook gelijk; hier in Nederland hoeven we bij lange na niet zo hard te werken als in Zuid Afrika voor een beter bestaan, wij hebben het goed voor elkaar hier.

Wij hebben een bloeiende democratie. 

Wij leven in welvarendheid.

Het is hier veilig.

Wij zijn tevreden over onze leefomstandigheden.

Toch?

 

Ik ben in november in Zuid Afrika geweest en ja, de vergelijking met Nederland is moeizaam. Maar de kern van de boodschap daar en hier, is gelijk.

Het grootste verschil is dat daar nog zo ontzettend hard geknokt moet worden voor verworvenheden die wij allang hebben.

En wat ik wil aangeven is: laten wij daar ook eens bij stilstaan, laten wij onze verworvenheden eens vieren.

Wij hebben in Nederland toch een beetje de neiging tot het voor vanzelfsprekend aannemen van zaken en tot wat zeurderig en klagerig gedrag. In Zuid Afrika heb ik gezien, hoe snel mensen tevreden zijn met relatief weinig en hoe constructief men omgaat met wat men heeft, ten behoeve van de samenleving en de eigen leefomgeving.

 

Of vindt u het ook vanzelfsprekend dat wij

Een bloeiende democratie hebben

In welvaart leven

Dat het hier veilig is

En dat wij tevreden kunnen zijn over onze leefomstandigheden?

 

Verworvenheden bevechten, dames en heren, vergt hard werken. Maar verworvenheden behouden, vergt eveneens hard werken. Samen werken.

 

Ik ga u laten zien wat wij in Delft zoal bereikt hebben de afgelopen jaren.

Ik ga u laten zien dat wij dat alleen maar kunnen in samenwerking met elkaar.

Het gemeentebestuur, het bedrijfsleven, organisaties, en u, de burgers van deze stad zullen met elkaar in gesprek moeten blijven. Met elkaar moeten wij blijven werken aan onze samenleving. Vorig jaar besprak ik met u de grote zaken waar wij als Delft trots op kunnen en, zei ik toen en dat zeg ik nog steeds, móeten zijn en moeten uitventen.

Ik sprak met u over Delft kennisstad, Technopolis, onze enorme kennis over water, de hoeveelheid hoogwaardig onderwijs dat wij in huis hebben. Ook dit jaar hebben wij weer grote dingen om op terug te kijken, ik noem er twee:

 

Dit jaar openden we het centrale deel van Zuidpoort.

Misschien dacht u dat het daarmee gedaan was. Nee dus.

Inmiddels zijn er vier deelprojecten begonnen die aan de zuidkant van de binnenstad voor veel bouwactie zorgen. Nu misschien lastig.

Maar over anderhalf - twee jaar zijn dat de nieuwe pareltjes in de binnenstad.

En kijk hoe het winkelplein snel is geaccepteerd door de Delftenaar.

Ik voorspel u dat ook de andere delen van Zuidpoort snel echt onderdeel van Delft gaan worden.

 

Dames en heren, men zegt wel eens: 'Wat goed is komt snel'.

 Nu kun je van de Delftse spoortunnel véél zeggen. Maar niet dat die er snel is gekomen. Het is een tergend lang proces geweest. Vaak dachten we er te zijn.

En even zovele keren, bleek het tegendeel. Maar voor Delft zal het een geschenk blijken te zijn.

Probeert u zich het spoor hier onder de grond voor te stellen. Net zo moeilijk als dat nu is, zal het straks zijn om u voor te stellen hoe het kan dat we dit viaduct, dit monstrum, zo lang in de stad hebben getolereerd. Ik wil wethouder Grashoff hier de credits geven die hij verdient. Châpeau!

 

Maar naast deze grote en voor de stad belangrijke verworvenheden, wil ik het dit jaar juist eens met u hebben over de kleinere dingen op menselijke schaal:

 

“Bedankt gemeente, voor het plaatsen van een lantarenpaal op die unheimische donkere plek naast mijn huis!” zomaar een reactie van een mevrouw die een Enge Plek had aangedragen. In de afgelopen jaren heeft de gemeente veel enge plekken aangepakt. Dat is één van de speerpunten van ons Integraal Veiligheidsbeleid.

Integraal betekent wat mij betreft niet alleen een totaalpakket aan verschillende maatregelen, maar betekent ook: met elkaar, alle partijen gezamenlijk.

Zo’n enge plek is een mooi voorbeeld: de alertheid en het initiatief van één mevrouw die de gemeente wijst op zo’n plek, waar vervolgens ook daadwerkelijk iets mee gedaan wordt. 

 

Het zijn soms de kleine dingen die het doen:

een lantarenpaal, het beter snoeien van groen, of een goede schoonmaakbeurt.

 

Wijkteam 1, dat is het wijkteam binnenstad van de gemeentelijke reiniging, kreeg recent van alle kanten complimenten voor het verbeterde onderhoud en schoonhouden van de binnenstad. Bewoners en bewonersorganisaties spraken de gemeente aan op vervuiling en vernieling. Het wijkteam ging aan de slag en het resultaat is zichtbaar. En wat ik mooi vind, is dat bewoners dan ook de moeite nemen de mannen en vrouwen van de reiniging daarvoor te bedanken. We doen het tenslotte met en voor elkaar!

 

Dat gezamenlijk maken van de stad is overigens niet alleen een samenspel tussen bewoners en gemeente. Ook bedrijven en organisaties hebben een belangrijke rol.

Ook hen hebben we nodig. De TU Delft, maar ook bedrijven als TNO en DSM, zijn geen technologische eilanden, ze maken onderdeel uit van deze stad, ze horen erbij en leveren hun maatschappelijke bijdrage.

 

Dit jaar heeft het congres Childstreet plaatsgevonden. Een internationaal congres met als doel kennisuitwisseling over veiligheid op straat in de stad voor kinderen. Daar bleek ook maar weer eens dat de TU en TNO met de gemeente meedenken over veilige oplossingen waar iedere burger van Delft en vooral kinderen dagelijks profijt van hebben.

 

Op een heel ander vlak heeft het afgelopen jaar nog zo’n mooie samenwerking plaatsgevonden tussen diverse partijen in het belang van u, de inwoner van Delft:

Winkelcentrum de Hovenpassage heeft het Keurmerk Veilig Ondernemen gekregen, als eerste winkelcentrum in Delft. De Hovenpassage kreeg dat keurmerk omdat ondernemers daar zélf het initiatief toe namen. In de landelijke geschiedenis van de toekenning van dit keurmerk, is het nog nooit voorgekomen, dat de hele procedure zó snel is gegaan. In februari kwamen alle partijen voor het eerst bij elkaar - de ondernemers, de eigenaar van het winkelcentrum, de politie, de brandweer en het gemeentelijk projectteam - en iets meer dan een half jaar later is het Keurmerk uitgereikt. De landelijke beoordeling van deze samenwerking wordt uitstekend genoemd en in vergelijking met andere gemeenten staat dit initiatief bovenaan.

Ik vind dat grote klasse! Zo moet het: eigen initiatief en eigen verantwoordelijkheid nemen! Een voorbeeld voor de hele stad.

Wordt 2006 het jaar waarin alle winkelcentra van Delft het Keurmerk Veilig ondernemen krijgen?

 

Dames en heren, het afgelopen jaar heeft vele grote en kleine resultaten gekend.

Op dit moment wordt gewerkt aan een boekje waarin wij als gemeentebestuur aan u zullen laten zien wat wij allemaal hebben bereikt. Ik verwacht dat dat boekje eind januari af zal zijn. Als het aan mij ligt, komt er elk jaar zo’n boekje.

Ik vind het belangrijk dat u ziet dat wat wij afspreken te doen, ook waargemaakt wordt.

 

Maar, ik zeg het nog maar eens: wij doen het vóór u. Maar niet zónder u.

Komend jaar ga ik de wijken in. Ik heb mij voorgenomen naar u toe te komen en van u te horen hoe u uw stad beleeft en wat u van het gemeentebestuur wilt.

Ik wil met u in gesprek over het gemeentelijk beleid en uw wensen, maar ik zal ook steeds mijn wedervraag stellen: wat doet u zelf, om uw leefomgeving te verbeteren? Ik zal u ook steeds aangeven wat wij als gemeente wel en niet kunnen. Er zijn grenzen aan ons kunnen en daar moeten we óók gewoon eerlijk over zijn. Ik verwacht dan overigens ook, dat u daadwerkelijk dat gesprek met mij aangaat. Nog te vaak maken wij mee, dat bewoners en organisaties wél hun wensen en meningen uiten in bijvoorbeeld de krant of middels klachten, maar dat zij níet verschijnen op door ons georganiseerde inspraak- of discussieavonden. Ik vind dat een gemiste kans. Voor ú en voor ons.

 

Op 7 maart van dit jaar worden de gemeenteraadsverkiezingen gehouden. Ik noemde u in het begin van mijn verhaal al onze bloeiende democratie als een van de belangrijkste verworvenheden van dit land. Een staatsvorm waarin iedereen in vrijheid kan leven en waarin iedereen tot zijn recht moet kunnen komen.

Democratie is echter niet vanzelfsprekend en zou ook niet zo beschouwd moeten worden. Maar u hoort wel aan mij: ik maak mij soms wel zorgen.

Als ik de afgelopen jaren de politieke en maatschappelijke ontwikkelingen beschouw, lijkt het soms wel, alsof onze democratie verworden is tot het actief, soms zelfs grof en agressief, gebruik maken van het recht op vrije meningsuiting. Wij vergeten soms, wat vrijheid en democratie écht inhoudt. Mijn vrijheid houdt op, waar de uwe begint. Uw vrijheid houdt op, waar die van uw buurman begint, etcetera. En op die grenzen, tussen uw vrijheid en de mijne, tussen de vrijheid van u en die van uw buurman,

kennen wij wetten, regels en omgangsvormen.

 

Komend jaar doen wij een beroep op u, daar waar het gaat om die wetten, regels en omgangsvormen. U zult op diverse plekken in de stad zien dat wij speciale aandacht besteden aan handhaven van wetten en regels. En wij zullen de stadsetiquette introduceren. Niet om alleen maar streng te zijn. Maar omdat het handhaven van wetten en regels en het aanspreken van elkaar op onze omgangsvormen,

uiteindelijk bedoeld zijn om uw vrijheid en kwaliteit van uw leefomgeving te garanderen.

 

Bij rechten horen nu eenmaal plichten, bij vinden en zeggen hoort luisteren en erkennen. Wie serieus genomen wil worden dient serieus te nemen. Vrijheid en democratie,ook op lokaal niveau, hier in de stad,  is halen én brengen.

 

Komend jaar hebben wij dus de gemeenteraadsverkiezingen. U kiest zelf uw nieuwe stadbestuur. Drie nieuwe partijen hebben zich aangemeld, naast de elf partijen die Delft al kent. Ik juich toe dat dat kan in dit land. Ik juich eveneens toe dat het u vrij staat te stemmen of niet. Ik heb natuurlijk liever dat u wél stemt, maar u bent daarin vrij. Wij kennen geen stemplicht. U heeft stemrecht. Het is uw vrijheid. Maar u hoort mijn toon: ook naast die vrijheid staat wat mij betreft een morele verplichting: als u stemt, doet u dat dan bewust en goed geïnformeerd. De politiek zal u informeren over deelnemende partijen en hun standpunten. Informeer uzelf, weet wat u wilt met de stad en kies vanuit die visie. Het is úw stad, úw samenleving, úw leefomgeving, úw democratie.

 

Stemmen is een van de vele manieren die u ten dienste staan om te laten zien wat u wilt voor uw stad. En het is belangrijk dat u dat ook laat zien. Politiek en gemeentebestuur werken samen aan uw stad. Maar ik heb u vandaag de voorbeelden laten zien: wij kunnen dat niet zonder u.

Goed stadsbestuur en actieve, betrokken burgers zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ik vraag u uw actieve betrokkenheid het komende jaar te tonen. In het dagelijks leven, maar zeker ook op de dag van de gemeenteraadsverkiezingen.

 

7 maart 2006 zou in veel landen beschouwd worden als een feestdag. Een dag waarop men de verworvenheid van de democratie zou vieren. Staat u daar eens bij stil wanneer u uw stem uitbrengt.  

 

Dames en heren ik rond af. Het is hoog tijd voor een drankje op het nieuwe jaar. Ik wens u allen een warm, gezond, actief en betrokken jaar. 2006 gaat voor mij om u, de burger van Delft. Het wordt uw jaar.

Ik wens u alle goeds!